Ang daming ATTORNEY, ang daming problema

Kamakailan lang, banner headline sa maraming pahayagan at broadcast media ang resulta ng Bar Examination sa bansa. Big time celebration, big deal ika nga, kapana-panabik, parang fiesta, parang tumama sa Lotto at Sweepstakes ang mga nakapasa at biernes santo't bumagsak naman ang langit sa mga lumakpak. Kinilala ang mga “bagong showbiz,” litrato ng mga nanguna at parang superstar na hinangaan, kinabiliban ang kanilang buhay at pinuri ang kani-kanilg pamilya.
(Photo below: Bar Topnotcher Mercedita "Menchie" Ona, http://www.abs-cbnnews.com/storypage.aspx?StoryId=113473)

Sa kumuha na mahigit 5,600 law graduates, pawang 1,289 o 23% lamang ang nakapasa. Apat (4) sa mga topnotchers ay galing na naman sa Ateneo at Univ of the Philippines (UP). Ayon sa mga kagawad ng Supreme Court, "kung hindi naibaba ang passing grade (mula sa 75 at naging 70%), baka mas kakaunti raw ang nakapasa.”

Minsan naalala ko ang isang reaction ng isang bumisitang taga-European sa isang magulang na Pinay na mukhang nadis-orient sa kanyang napag-alaman na, “kung bakit ganun na lamang ka PANATIKO ang ating lipunan sa mga bagong pasadong mga attorneys” at “napagsabihan pa siya na kung bakit sa NURSING SCHOOL ang kanyang anak, bakit hindi kursong may kaugnayan sa SCIENCE and TECHNOLOGY?” Dagdag pa niya, “sa konteksto ng isang bansang tulad ng Pilipinas, kailangang daw natin ang maraming ENGINEERS, mga SCIENTIST at Information, Communication at Technology (ICT) pipol.” Sa kanilang lugar (industrialisadong bansa sa Europe, Amerika at Hapon), balewala't hindi pinapansin ang mga resulta ng Bar Exam at ang pinapahalagahan at binibigyang papuri ng kanilang lipunan ay mga ENGINEERS at SCIENTIST.

Ang sabi ng mga kritiko, "lubhang napakarami na ng abugado sa Pilipinas." Kung bibilangin pa nga ang mahigit pitong dekada (70 years) ng kanyang existence at taon-taon ay libu-libo ang gumagraduate, kumukuha ng Bar Exam at may libo ang nakakapasa, baka siguro may kulang-kulang na 50,000 na ang population ng mga attorney sa Pilipinas. Makikita ang mga ito kundi sa Notary Public, ang iba ay nagtuturo at pinasok ang mundo ng PULITIKA, ang isang bahagi (10-20%), kundi nasa “practising lawyers (corporate lawyers) ay nasa mga legal departments sa gubyerno na ang trabaho ay magdraft ng mga legal options.” Walang dudang mayorya nito ay MONEY ang dahilan.

Ang natitirang maliit na porsiento ng mga abugado ay nasa panig at nakikipaglaban sa interest ng maliliit, dukha at marginalized. Sila'y kabilang sa civil society, sa maraming PO-NGOs at nasa forefronts ng labanan kung saan china-challenge ang status quo, nag-aadvocate ng demokrasya, hustisya para sa mamamayan at nagpo-promote ng pantay-pantay na distribution ng kapangyarihan at kayamanan para sa country, nagpo-promote ng consumer-rights, environmental safety, gender equality at ibang usaping panlipunan. Kung matatandaan, noong nakaraang dalawang taon (2), hindi natin malimutan ang isinagawang pagkilos ng mga abugado sa Edsa Shrine na nagprotesta't tumutol sa “calibred pre-emptive response" (CPR) na patakaran ng Malakanyang.

Totoo nga bang masyado ng marami ang abugdo sa Pilipinas? Kung tutuusin, sa isang bansang may taguring “banana republic,” walang “rule of law,” na ang batas ay para lamang sa mayayaman, na ang pangungurakot ay nakagawiang kalakaran at may paralisado ang democratic institution; sa Hustisya, sa Unbudsman, Tanodbayan, krisis sa tunay na representasyon ng mamamayan, sa Comelec, sa political party, sa sistemang pulitika at halalan sa kabuuan. Maaring sabihing kulang pa nga ng mga abugado at kailangan pa ng mas marami, lalo na sa konteksto ng kabagalan ng hustisya't laki ng backlog ng mga kasong nabibinbin sa piskalya't korte.

Ang sabi ng ilang mga kritiko, “hindi na natin kailangan ang maraming attorney sa bansa.” Ang mas kailangan, bukud sa “pagpapalakas ng democratic institution ay ang pagpapaunlad ng ekonomya, industrialization at pagpapalaki ng produksyon.” Mahalaga sa panahon ngayon na maging handa tayo sa mabilis na nagbabagong takbo ng TEKNOLOHIYA sa mundo. Mas kailangan natin sa ngayon ang maraming engineers, scientist, mga guro, duktor at mga matitinong managers ng mga empresa't negosyo sa Pilipinas.

Ayon sa kanila, “sa mga nagdaang panahon, may paghina, pagbagsak ng international barriers sa daloy ng goods, services, capital, labor, may pagmarka ng pagbilis ng kumpas ng technological at scientific progress...may pagbawas sa halaga ng transport at communication... Against this backdrop of rapid systemic change.... we have seen shifts in the relative importance of those critical factors which determine the evolution of productivity and hence growth."
(Photo below; Civil Engineering works...www.profile-ltd.co.uk, ... DavyMarkham engineering works.www.icme.org.uk, Raoul Engineering Works LLC founded ...www.raoulengineering.com, ... and Other Engineering Works ...wsne.com.sg)
Sa usapin ng national competitiveness, tinalakay ang mga bagay na nagdedetermina ng antas sa pag-unlad o produktivity ng isang bansa. Ang mga ito ayon sa kanila ay mga saligang factors, mga patakaran at INSTITUTION." May siyam (9) na pillars na sinasabing critical factors sa pag-unlad ng ekonomya; una ang pagpapalakas ng Institutions, Macro economy, Health and primary education, Market efficiency, Technological readiness, Business sophistication, at ang Innovation. Klinassified nila ang unang apat bilang basic requirements, bilang efficiency enhancers ang sumunod na tatlo, habang ang salik ng innovation at sophistication ang huling dalawa.

Kaya lang, ganito ba ang direction ng ating bansa, ang kaunlaran at industrialization? Mas naka-gear papalabas, kumikita't pamumulitika ang orientation ng sistema ng ating edukasyon. Mas pagluluwas (export) ng mga Pilipino sa ibayong dagat (OFW) ang binibigyan ng pagpapahalaga't kalinga.

Doy Cinco / IPD
March 31, 2008

May kaugnay na balita:
RP losing scientists to jobs abroad - Philippine Daily Inquirer http://newsinfo.inquirer.net/inquirerheadlines/regions/view/20080405-128640/RP-losing-scientists-to-jobs-abroad
A plea to Filipino professionals
http://opinion.inquirer.net/inquireropinion/letterstotheeditor/view/20080403-128028/A-plea-to-Filipino-professionals
150,000 nurses umalis na ng bansa by: Ryan Ponce Pacpaco
http://www.journal.com.ph/index.php?issue=2008-03-31&sec=4&aid=54286
Industrialization / ENTHUSIASMS & FOREBODINGS by Rene Q. Bas
http://www.manilatimes.net/national/2008/mar/31/yehey/opinion/20080331opi4.html